روش صحیح شستن دست های نوزاد
اهمیت روش صحیح شستن دست های نوزاد
حذف آشفتگیهای بزرگ از روی دست های کوچک نوزاد با پیروی از روش صحیح شستن دست های نوازد، در پیشگیری از بروز بیماریها ضروری است. اغلب این آشفتگیهای بزرگ در قالب میکروبهای میکروسکوپی هستند که قابل مشاهده نمیباشند، اما میتوانند موجب ابتلای نوازدان به بیماریهای بخصوص عفونی گردند.
آغاز شستن دست های نوزاد به منظور از بین بردن عوامل آلوده کننده و بیماری زا از زمانی که نوزاد فقط قادر به مشت کردن دستهای کوچک خود میباشد تا زمانی که توانایی دست زدن به لباس و اشیاء اطراف خود را پیدا می کند، اهمیت دارد. ممکن است شستن دست های کوچک نوزاد برای شما به عنوان مادر و یا مراقبت کننده نوزاد بسیار سخت بهنظر برسد، اما به خواندن این مطلب ادامه دهید تا از روش صحیح شستن دست های نوزاد آگاه شوید و این امر مهم را به نحو سادهتری انجام دهید؛
ضرورت شستن دست های نوزاد
✅سیستم ایمنی بدن نوزاد پس از تولد تا زمان بلوغ در حال رشد و تکامل میباشد؛ همین امر موجب افزایش احتمال ابتلای نوزاد به بیماریهای مختلف و عفونتها میشود. در واقع سیستم ایمنی بدن نوزاد تازه متولد شده به طور کامل تکامل و توسعه نیافته است، به همین خاطر نیاز به مراقبت بیشتری در برابر انتقال میکروبها دارد. از اینرو انجام اقدامات ساده بهداشتی همچون شستن دست های نوزاد از او در برابر انتقال میکروبها و ابتلا به بیماریها محافظت میکند.
تا اندازهای تماس با باکتریها و میکروبهای مختلف به تقویت سیستم ایمنی بدن کودکان کمک میکند و باعث میشود در سنین بالاتر در برابر عوامل بیماریزا مقاومتر باشند؛ اما برای کاهش خطر ابتلا به بیماریهای شدیدتر، رعایت بهداشت و شستن دست های نوزاد، والدین و مراقبان نوزاد اهمیت بسیاری دارد.
📌شستن صحیح دست ها میتواند از هر 3 کودک، 1 کودک را از ابتلا به اسهال محافظت کند و همچنین به میزان حدود 20 درصد از بروز عفونتهای تنفسی(همچون ذاتالریه) در کودکان جلوگیری کند.
✅ نوزادان از بدو تولد، از دست های خود برای اکتشاف دنیا استفاده میکنند؛ دستها اولین ابزار نوزادان برای یادگیری حسی در مورد دنیای اطرافشان میباشند و نقش مهمی در رشد اولیه و توسعه ادراک آنان دارند. به همین جهت، کودک شما در اوایل زندگی خود در معرض آلودگیها و انواع میکروبها از جمله باکتریها قرار میگیرد. با وجود اینکه میکروبها کاملا قابل حذف و اجتناب نیستند، اما راههایی برای جلوگیری از انتقال میکروبها وجود دارد که شستن دست های نوزاد اولین و بهترین راه آن میباشد.
✅پوست نوزادان بسیار حساس و نیازمند مراقبت میباشد؛ با این حال جالب است بدانید ثروت گرانبهای سلولهای اصلی بدن، به بازسازی پوست و حفظ تعادل کلی آن در طول زندگی کمک میکند. ذخیره این سلولها در زمان تولد در حداکثر میزان خود بوده و برای هر فرد در تمام طول زندگی منحصر به فرد میباشد.
این سلولها در مقابل شرایط مختلف روزمره همچون قرارگرفتن در معرض آلودگی، اشعه ماوراء بنفش، باد، سرما و گرما بسیار آسیبپذیر هستند. بنابراین مراقبت از پوست نوزاد از بدو تولد برای محافظت از او در آینده نیز ضروری است.
✅نوزادان اغلب دستهای خود را در وضعیت مشتهای گره کرده نگه میدارند؛ در چنین وضعیتی ممکن است همواره باقی مانده شیر، آب دهان و یا عرق موجب مرطوب شدن کف دستهای آنان شود که این شرایط محیط ایدهآلی برای رشد باکتریها فراهم و بوی بدی هم منتشر میکند.
علاوه براین با بسته ماندن دستهای نوزاد در اغلب اوقات، هوا به چین و چروک ها و شکافهای بین مشت های گره کرده او نمیرسد؛ این وضعیت نیز منجر به تجمع رطوبت، آب دهان، شیر و پرزهای اطراف در داخل دستهای نوزاد میشود. اما، شستن دست های نوزاد موجب تمیزی مجدد و طراوت بخشیدن دوباره دستها و همچنین محافظت از او در برابر آلودگیها میشود.
روش صحیح شستن دست های نوزاد
📌همانطور که مادران و یا مراقبت کنندگان نوزادان باید از روش صحیح شستن دست ها پیروی کنند، برای شستن دست های نوزادان نیز در منابع معتبر مختلف به پیروی از «روش صحیح شستن دست های نوزاد» توصیه شده است که در ادامه به شرح آن میپردازیم:
🫧قبل از شروع شستن دست های نوزاد، مطمئن شوید که دست های خود را به روش صحیح شسته اید. یک کاسه آب تمیز ولرم در مقابل دست های نوزاد خود نگه دارید و سعی کنید به آرامی انگشتان او را با مالش از مچ به سمت کف دست با انگشت شست خود هدایت کنید تا باز شوند. برای انجام این کار از اعمال فشار خودداری نمایید، شما میتوانید پشت دست او را نوازش دهید تا انگشتان دست خود را باز کند.
🫧سپس با یک دستمال مرطوب ملایم مخصوص کودک، دست های نوزاد را پاک کنید؛ به کمک دستمال مرطوب دیگری، صابون مایع و یا فوم مخصوص شستشوی دست نوزاد را به تمامی نقاط داخل دست، پشت دست، مچ دست، انگشتان و بین انگشتان دست بمالید.
ناخنها را کوتاه نگه دارید تا زیر آنها نیز به راحتی تمیز شوند. همچنین به شستن مناطقی از پوست دست که داری چین خوردگی است(همانند محل اتصال دست به مچ) توجه ویژهای داشته باشید. در ادامه دستهای نوزاد خود را با آب تمیز ولرم شستشو دهید تا آثار کف همراه با آلودگیهای برداشته شده از روی پوست دست نوزاد کاملا پاک شوند. در نهایت با یک حوله اختصاصی خشک و تمیز و یا دستمال کاغذی، دست های کوچک نوزاد خود را به آرامی خشک نمایید.
🫧برای شستن دست های نوزاد بزرگتری که توانایی نگه داشتن سر خود را دارد، شما میتوانید به جای لگن پر از آب از سینک استفاده کنید. قرار دادن پا روی یک چهارپایه میتواند به شما برای محکم نگه داشتن کودک کمک کند. کودک خود را در مقابل سینک به نحوی که به شکم او فشاری وارد نگردد، بین زانو های خود نگه دارید؛ سپس دست های او را با آب ولرم و صابون مایع مخصوص شستشوی دست کودک به مدت ۲۰ ثانیه به روش صحیح شستن دست کودک، شستشو داده و به آرامی خشک نمایید.
📌هنگام شستن دست های نوزاد اگر متوجه جراحتی کوچک در نوک انگشتان او شدید، مراقب علائم عفونت مانند قرمزی، تورم و یا گرمی در نقطه جراحت و اطراف آن باشید؛ چنانچه، متوجه چنین علائمی شدید با متخصص اطفال مشورت کنید.
اهمیت شستن دست های مادر و افراد نزدیک به نوزاد
سالانه از تعداد 3 میلیون مرگ در میان نوزادان، حدود 28 درصد آن ناشی از عفونتها است؛ بسیاری از این عفونتها میتوانند در طول دوره آسیب پذیر نوزادی یعنی در کمتر از 28 روز اول زندگی نوزاد، تنها با بهبود رفتار شستن دستهای مادر و افراد نزدیک به نوزاد پیشگیری شوند.
بر طبق نتایج مطالعهای در سال 2008 در نپال، نوزادان مادرانی که دستهای خود را با آب و صابون میشویند 44 درصد کمتر از نوزادان مادرانی که دستهای خود را با صابون نمیشوند، در معرض خطر مرگ دوران نوزادی هستند.
همچنین شواهد بدست آمده از مطالعه ای نشان داد، شستن دستها با صابون میتواند خطر ابتلا به بیماریهای اسهالی را 42 تا 47 درصد کاهش دهد و همچنین مداخلات برای ترویج شستشوی دستها ممکن است بتواند جان میلیونها نفر را نجات دهد. پس همانطور که روش صحیح شستن دست های نوزاد اهمیت بسیاری دارد، شستن دست بزرگترها هم در حفظ سلامتی نوزاد و همچنین خود آنها اهمیت ویژهای دارد.
زمان شستن دست های نوزاد
نوزادان نیز به اندازه بزرگسالان و کودکان نیاز به شستن دستها دارند؛ به عنوان یک قاعده کلی شما باید شستن دست های نوزاد و یا کودک خود را قبل از لمس چیزی که باید تمیز بماند(مانند غذا) و همچنین بعد از لمس هر چیزی که ممکن است دست های او را آلوده کرده باشد، شستشو دهید. با این حال مواقع و زمان های خاصی که شستن دست های نوزاد ضرورت پیدا می کند عبارتند از:
۱. بعد از اینکه پوشک نوزاد را تعویض کردید، زیرا ممکن است دستهای او به وسیله تماس با میز و یا سطح تعویض پوشک آلوده شده باشد؛
۲. پس از بازی با اسباب بازیهای خود و یا اسباب بازیهای مشترک؛
۳. پس از بازی یا مسافرت در خارج از منزل؛
۴. قبل و بعد از خوردن غذا؛
۵. قبل از دست زدن به مواد غذایی خود؛
۶. قبل و بعد از بازی با کودکان و یا افراد دیگر؛
۷. قبل از بازی در خانه؛
زمانی که کودک کارهایی مانند بازی با کودکان دیگر و یا بازی در فضای باز انجام میدهد، احتمال آلوده شدن دستها و انتقال آلودگی به وسایل بازی او وجود دارد. اما شستن دستها از انتقال آلودگی به سطح اسباب بازیها و وسایل شخصی کودک جلوگیری میکند.
📌ایده خوبی است که پس از شروع خزیدن، شستن دست های نوزاد خود را به طور مرتب آغاز کنید، زیرا احتمالا با آلودگیها و میکروبهای بیشتری در تماس خواهد بود.
اهمیت استفاده از شوینده مناسب برای شستن دست های نوزاد
در هنگام اجرای روش صحیح شستن دست های نوزاد، نوع ماده شوینده دست برای محافظت و پیشگیری از تحریکهای پوست به عنوان اولین سد دفاعی بدن اهمیت بسیاری دارد. مایع شوینده دست نوزاد باید برای پوست نوزاد ملایم، عاری از مواد شیمیایی خشن، متناسب با pH پوست و همچنین حاوی ترکیبات تغذیه کننده پوست نوزاد و یا کودک باشد.
مایع دستشویی ملایم مخصوص دست کودک و نوزاد اُبیبی و همچنین فوم دستشویی مخصوص دست کودک و نوزاد اُبیبی(Obaby) دارای فرمولاسیون بسیار ملایم، pH سازگار با پوست نوزاد، حاوی عصاره نرمکننده و آبرسان جلبک دریایی و همچنین آلوئهورا میباشند؛ این محصولات شوینده بهداشتی به دلیل برخورداری از چنین فرمولاسیون کاملا تخصصی علاوهبر حذف انواع آلاینده های روی پوست، از سلامت پوست دست نوزاد و کودک دلبند شما نیز محافظت میکنند.
نحوه شستن دست های نوزاد در خارج از خانه
هنگامی که با نوزاد خود در خارج از خانه به سر میبرید و به سینک، آب گرم و صابون مایع دسترسی ندارید، شستن دست های نوزاد دشوار بهنظر میرسد؛ شما میتوانید همیشه یک بسته دستمال مرطوب مخصوص نوزاد و یا کودک را، برای پاککردن دستهای نوزاد خود در چنین مواقعی در کیف خود نگه دارید.
پاککردن سریع و آسان دستهای نوزاد به وسیله دستمال مرطوب مخصوص در خارج از خانه، بخصوص حین فصل رویش دندانها که دستها را بیشتر داخل دهان خود میگذارند به سادگی امکانپذیر است. نکته قابل توجه در مورد استفاده از دستمال مرطوب مخصوص کودک، خشک کردن کامل دستها پس از استفاده از دستمال مرطوب میباشد.
نکاتی برای تمیز نگه داشتن دست های نوزاد
در اینجا چند نکته ساده برای تمیز نگه داشتن دست های نوزاد وجود دارد که به شما کمک میکند، طراوت و عطر خوش تمیزی انگشتان کوچک نوزاد خود را حفظ نمایید؛
✔️شستشوی منظم دست ها: دقیقا همانند بزرگسالان شستن دست های نوزاد آن هم بطور منظم، کلیدی برای تمیز نگهداشتن دست های نوزاد است. با استفاده از آب ولرم(همیشه ابتدا خود دمای آب را تست نمایید) و یک مایع دستشویی ملایم مخصوص به آرامی تمام شکافهای دست، بین انگشتان و زیر ناخنهای نوزاد خود را شستشو دهید.
✔️خشک کردن کامل دست ها: پس از شستن دست های نوزاد، حتما دستهای او را با یک حوله نرم و تمیز به طور کامل خشک نمایید. شما میتوانید به نوزاد اجازه دهید حوله را بگیرد و به آرامی آن را با دست هایش فشار دهد.
✔ تمیز کردن دست ها ️قبل و بعد از غذا: اگر کودک شما به سن خوردن مواد غذایی جامد رسیده است، قبل از هر وعده غذایی دستهای او را بشویید و بعد از غذا دوباره پاک نمایید. این کار به حذف هر گونه باقیمانده غذایی که میتواند باعث ایجاد آلودگی بین چین و چروک های دست و همچنین انتشار بوی بد شود، کمک می کند.
✔️تمیز کردن اسباب بازی ها و سطوح بازی: اگر کودک شما به سنی رسیده است که میخواهد همه چیز را با لمس دستان خود کاوش کند، مطمئن شوید که به طور مرتب اسباببازیها، تشکهای بازی و سایر اشیایی که با آنها در تماس است را تمیز مینمایید. این کار به جلوگیری از تجمع کثیفی، باکتری و گرد و غبار بر روی سطوحی که کودک به آنها دست میزند، کمک میکند.
✔️توجه به گردش هوا: از آنجایی که نوزادان اغلب تمایل به نگه داشتن دستهای خود در وضعیت مشتهای گره کرده دارند، توجه به برقراری گردش هوا برای جلوگیری از آلوده شدن دستها اهمیت دارد؛ شما میتوانید به آرامی کف دست نوزاد خود را باز نمایید تا انگشتان کوچک او به سمت بیرون کشیده و باز شوند؛ به جهت حمایت از بهبود تنفس پوست دست نوزاد بهتر است از استفاده مداوم دستکش یا سرآستین برای نوزاد اجتناب کنید.
✔️کوتاه کردن مرتب ناخن ها: ناخنهای نوزاد خود را حد امکان کوتاه و صاف نگه دارید. کوتاه و تمیز نگه داشتن ناخنهای نوزاد از تجمع کثیفی و بقایای مختلف در زیر آنها جلوگیری میکند. کوتاه کردن ناخن را به روشی ایمن انجام دهید تا از آسیب رسانیدن به نوک انگشتان نوزاد جلوگیری کنید. زمان مناسب برای کوتاه کردن ناخنها معمولا بعد از حمام(هنگامی که نوزاد شما آرام دراز میکشد) و یا در هنگام خواب او میباشد.
✔️توجه به حساسیتهای پوستی: همیشه مراقب تحریک، قرمزی و یا بثورات روی دستان نوزاد خود باشید و در صورت مشاهده هرگونه علائم پوستی و نگرانی با پزشک متخصص مشورت کنید.
سخن آخر
با خواندن این مقاله، به اهمیت شستن و پیروی از روش صحیح شستن دست های نوزاد به عنوان یک اقدام پیشگیرانه از انتقال عوامل بیماریزا به بدن نوزاد بیشتر پی بردید. محصولات شستشوی مخصوص دست کودک و نوزاد برند شاخص در کیفیت اُبیبی نیز در انجام این امر مهم، زرادخانه شما را همواره آماده ارائه خدمات مراقبتی و بهداشتی نگه میدارد؛